Reuzel
Naast het grote onderwiel, dat zes meter hoog is, verhaalt Thon over de enorme bonk energie die zo’n molen is. “Eén omwenteling van het scheprad is tienduizend liter water.” En in die schoep wordt van alles meegenomen. “Zulke snoeken,” zegt Thon, terwijl hij zijn armen spreidt, “van wel een meter, of anderhalf.” Hij haalt het emmertje reuzel tevoorschijn waarmee vroeger assen werden gesmeerd. “De techniek van een molen is zeer logisch en heel eenvoudig.” Aldus de voormalig boordwerktuigkundige. Maar, eerlijk is eerlijk, eigenlijk kan een leek ook wel een beetje snappen wat hier gebeurt; hoe het een in het ander grijpt en aldus op gang komt, vaart krijgt. Niet in de laatste plaats door de duidelijke uitleg van de hobbymolenaar.
Bouwpakket
In de nok van de molen, volgens Thon ‘het heilige der heiligen’, waait het door de bewust aangebrachte kieren bij de raampjes om de temperatuur rond al dat hout min of meer constant te houden. Hij wijst op de koningsspil: het hart van de machine. “Daar is een eik van een jaar of twee-, driehonderd oud voor geveld.” Om er, begin 1800 dus, een robuuste paal uit te maken van achttien meter hoog, waar men de rest van de molen omheen optrok. “Het is eigenlijk een grootformaat bouwpakket, met allemaal genummerde onderdelen. En alles was altijd herbruikbaar. Wanneer een molen niet meer nodig was, werd hij afgebroken en ergens anders opnieuw opgebouwd.” Thon kwam toevallig in de wereld van de molens terecht. “Tijdens een fietstochtje met mijn vrouw begin jaren negentig ging ik er voor het eerst eens bij eentje naar binnen. Er werkte daar een oude baas en ik hing aan zijn lippen. De dag erna ging ik terug met een hoofd vol vragen. Uiteindelijk verwees hij me naar het Gilde van Vrijwillige Molenaars en hun opleiding; zo is het begonnen.” Nu is Thon zelf iemand geworden die molenaars de kneepjes van het vak leert en vol passie belangstellenden laat kennismaken met dit oer-Hollandse wonder van techniek. In het bijzonder het speciale geval van, en voor, het Gooi.
Molen De Onrust
Boezemkade 1, Muiderberg
Telefoon: 06 – 53819317 (Thon Stoffelen)
Geopend op zondagen van elf tot vier en op afspraak. Verder te bezichtigen tijdens Nationale Molendag (op de tweede zaterdag en zondag in mei) en Open Monumentendag (het tweede weekend van september).
www.natuurmonumenten.nl